در لابراتوارهای پزشکی نمونه‌ای از خون، ادرار یا سایر مایعات یا بافت‌های بدن شما را بررسی می‌کنند تا اطلاعاتی درباره سلامتی شما به دست آورند. بعضی از این آزمایش‌ها می‌توانند به طور روشن نشان دهند که آیا شما یک بیماری خاص دارید یا نه. به‌عنوان مثال، تست بارداری می‌تواند نشان دهد که آیا یک فرد باردار است یا خیر.
آزمایش‌های پزشکی به چه منظوری انجام می‌پذیرند؟
انواع تست‌های پزشکی اطلاعات کلی‌تری را در مورد سلامتی شما و مشکلات ممکن فراهم می‌کنند. نتایج تست‌هایی که غیرطبیعی هستند، نشانه‌هایی درباره نوع مشکلات بهداشتی که ممکن است داشته باشید، را به پزشک می‌دهند. نتایج به پزشک کمک می‌کنند تا تصمیم بگیرد که آیا به تست‌های بیشتری نیاز دارید و کدام یک از آنها برای تشخیص یا رد شرایط خاص بیشترین کاربرد را دارد.
این تست‌ها بخش مهمی از مراقبت‌های بهداشتی شما هستند، اما آنها تصویر کاملی از سلامت شما ارائه نمی‌دهند. با اینکه نتایج تست خود را در سوابق بهداشتی الکترونیکی دریافت می‌کنید، مهم است که با پزشک صحبت کنید تا دریابید این نتایج به چه معناست.
برای به‌دست‌آوردن یک تصویر کامل از سلامتی شما، پزشک از نتایج تست‌های شما به همراه اطلاعاتی که از معاینه فیزیکی، سوابق بهداشتی، سوابق خانوادگی و گاهی هم تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس استفاده می‌کند. در بیشتر موارد، ترکیب این اطلاعات منجر به تشخیص دقیق‌تری نسبت به نتایج هر آزمایشگاهی می‌شود. برای کسب اطلاعات جامع‌تر به آدرس https://doctoreto.com/blog/topics/check-up/ مراجعه کنید.
انواع نتایج آزمایش
دو نوع اصلی نتایج تست پزشکی وجود دارد:
- تست‌هایی که پاسخ “بله” یا “خیر” را ارائه می‌دهند (معمولا برای اهداف تشخیصی).
- تست‌هایی که نتایج نسبی دارند (برای اندازه‌گیری مقادیر بالا یا پایین نسبت به یک محدوده “طبیعی”).
هزاران تست پزشکی برای تشخیص بیماری‌ها، اندازه‌گیری پیشرفت بیماری یا وضعیت، یا نظارت بر اثربخشی درمان انجام می‌شود.
نتایج تست مثبت و منفی
زمانی که شما یک تست پزشکی که نتیجه مثبت یا منفی را تولید می‌کند، انجام می‌دهید، نیاز دارید که بدانید نتایج چه معنایی دارند و آیا قابل‌اعتماد هستند یا خیر. تست‌های مثبت و منفی معمولا برای اهداف تشخیصی استفاده می‌شوند تا مشخص شود که آیا یک بیماری یا وضعیت خاص وجود دارد (مثبت) یا نه (منفی). به زبان ساده:
- مثبت به این معنی است که هر چیزی که تست به دنبال آن بود یافت شده است.
- منفی به مفهوم آن است که طبق تست در نظر گرفته شده، مورد یافت نشده است.
نامعلوم به این معنی است که نتیجه تست مثبت یا منفی نیست و احتمالا نیاز به تکرار آزمایش دارد. به‌عنوان مثال، احتمال دارد شما یک تست اچ‌آی‌وی (HIV) داده باشید و نتیجه آن منفی باشد. از آن‌جایی که تست پروتئین‌های تولید شده به‌عنوان پاسخ به بیماری را شناسایی می‌کند، به‌جای خود بیماری، ممکن است اگر زودتر از موعد آزمایش شوید، نتواند تشخیص دقیقی ارائه دهد.
عوامل موثر بر نتایج آزمایش پزشکی
دقت نتایج برخی تست‌ها ممکن است تحت تاثیر عوامل زیر قرار گیرد:
- مصرف برخی از غذاها یا نوشیدنی‌ها
- استفاده برخی از داروها یا مکمل‌های غذایی
- تمرینات سخت قبل از تست
- دوره قاعدگی در زمان انجام تست شما
اگر نتایج تست با انتظارات شما مطابقت ندارد، ممکن است لازم باشد درخواست تکرار تست کنید. معمولا به دلیل اشتباهات در جمع‌آوری نمونه، ذخیره‌سازی یا پردازش نمونه‌ها گاهی نتایج با خطا مواجه می‌شوند.
رایج‌ترین تست‌های خون کدام‌اند؟
تست‌های خون متعددی وجود دارند. برخی از این تست‌ها شامل:
- تست شمارش کامل سلول‌های خون
- پنل متابولیک اساسی
پنل متابولیک کامل و پنل الکترولیت که هم‌زمان چندین عنصر مختلف در خون شما بررسی می‌کنند. تست‌های خون دیگر معمولا به دنبال عناصر بسیار خاصی در خون شما می‌گردند.
آزمایش CBC یا شمارش کامل سلول‌های خون چه نشان می‌دهد؟
این تست معمول‌ترین تست خون است که شامل چندین تست ویژه است.
- تست‌های CBC تعداد و اندازه‌گیری سلول‌های قرمز، سلول‌های سفید و پلاکت‌های خون شما را شمارش می‌کند. یک تست CBC شامل آزمون هماتوکریت است که درصد سلول‌های قرمز خون و سطح هموگلوبین شما را اندازه‌گیری می‌کند.
- تغییرات در اندازه و حجم سلول‌های قرمز خون شما را با تست خون RDW (که مخفف “عرض توزیع سلول‌های قرمز خون” است) می‌سنجد.
- میانگین اندازه سلول‌های قرمز خون شما را با تست MCV یا حجم متوسط سلول‌های قرمز (که مخفف “حجم متوسط ماده قرمز سلولی” است) مورد بررسی قرار می‌دهد.
آزمایش پنل متابولیک اساسی (BMP) چه نشان می‌دهد؟
یک پنل متابولیک اساسی (BMP) چندین ماده را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. این پنل شامل تست‌های زیر است:
- تست گلوکز خون: برای جستجوی دیابت استفاده می‌شود.
- تست کلسیم خون: بررسی می‌کند که آیا شما سطوح مناسبی از کلسیم، یک ماده کمکی که در بسیاری از عملکردهای بدن شما کمک می‌کند، دارید یا خیر.
- تست نیتروژن اوره خون (BUN): مقدار اوره، یک محصول زائد که از طریق کلیه‌های شما عبور می‌کند، را می‌سنجد. این تست مقدار نیتروژن اوره را در کلیه‌های شما نشان می‌دهند.
- تست کراتین کیناز (CK): برای جست‌وجوی محصول زائدی که عضلات شما تولید می‌کنند، استفاده می‌شود. سطوح بالای CK احتمالا نشانه آسیب یا آسیب‌دیدگی عضلات باشد.
- سطوح سدیم.
- تست CO2خون: مقدار بی‌کربنات در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. این تست وجود دی‌اکسیدکربن را تشخیص می‌دهد.
- تست پتاسیم سرم: سطوح پتاسیم را اندازه‌گیری می‌کند. پتاسیم عملکرد قلب، عصب، عضلات و متابولیسم شما را پشتیبانی می‌کند.
- تست کلرید خون: بررسی می‌کند که آیا کلرید، یک الکترولیت که به حفظ مواد مایع و اسیدهای بدن شما کمک می‌کند، مناسب است یا خیر.
- تست گلوبولین خون: مقدار این پروتئین که کبد شما تولید می‌کند را اندازه‌گیری می‌کند.
تست پانل متابولیک جامع چه چیزی را نشان می‌دهد؟
تست‌های متابولیک جامع (CMP) شامل تمام تست‌های خونی است که به‌عنوان بخشی از پنل متابولیک اساسی انجام می‌شوند.
- تست خون آلبومین: آلبومین یک پروتئین در پلاسمای خون شما است. این تست کنترلی بر عملکرد کلیه و کبد است.
- آلانین ترانس‌آمیناز (ALT): از این تست برای ارزیابی سلامت کبد استفاده می‌شود.
- فسفاتاز قلیایی (ALP): سطوح بالای این آنزیم ممکن است نشانه بیماری کبدی یا برخی اختلالات استخوان باشد.
- سطوح آمونیاک: تست‌های خون مقدار آمونیاک در خون شما نشان می‌دهد. سطوح بالای آمونیاک ممکن است نشانه آسیب کبد و کلیه باشد.
- تست خون بیلی‌روبین: بیلی‌روبین یک ماده در صفرای کبد شما است. اگر زیادی صفرا در خون شما باشد، این می‌تواند نشانه مشکلات کبدی باشد.
- تست اسپارتات ترانسفراز: گاهی اوقات به آن AST هم گفته می‌شود، این تست مقدار آنزیم اسپارتات ترانسفراز در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. پزشکان از این تست برای ارزیابی سلامت کبد بهره می‌برند.
جمع‌بندی
به هر دلیلی که شما آزمایش دارید، مهم است به یاد داشته باشید علیرغم آنکه این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا مشکلات سلامت را تشخیص دهند، تشخیص نهایی نیستند.
